Het werk van de Noorse schilder en beeldhouwer Martine Poppe draait vaak om natuurlijke elementen en vormen, zoals bladeren, planten en wolken. Hiermee laat ze op een open, heldere en lichte manier de kwetsbaarheid van ons klimaat zien. Aangezien Poppe veel werkt met thema’s als frisse lucht en natuurlijk licht, was het voor VELUX een logische keuze om haar uit te nodigen om deel uit te maken van hun Artist Residency. Gedurende deze residentie vraagt VELUX verschillende kunstenaars wereldwijd om vanuit het thema Transforming Spaces te laten zien hoe natuurlijk licht en dakramen een ruimte kunnen veranderen. 

Martine Poppe koos er tijdens dit project voor om het dakraam te verwerken in een verzameling stukken die het belang van milieubewustzijn laten zien. We spraken met haar over haar fascinatie voor wolken, hoe haar artistieke stijl tijdens de pandemie is veranderd en het belang van natuurlijk licht in haar werk.

VICE: Hoe is het werk dat je voor VELUX hebt gemaakt tot stand gekomen?

Martine: In de meeste grote steden zie je eigenlijk amper natuur wanneer je door je raam naar buiten kijkt. Het feit dat je zo weinig groen om je huis heen hebt, valt je ineens een stuk meer op wanneer je veel vanuit huis werkt, zoals we de afgelopen jaren hebben moeten doen. Hierdoor ben ik meer gaan nadenken over wat ramen voor ons betekenen. Ik keek naar mijn raam en dacht: wat haal ik hieruit? Zo kwam ik tot de logische keuze om te schilderen wat je doorgaans ziet wanneer je uit een raam kijkt. Aangezien ik sowieso al veel wolken schilder, sloot dit naadloos op elkaar aan. 

Een raam is van zichzelf natuurlijk al een goede omlijsting. Niet alleen voor een schilderij, maar ook als sculptuur op zich. Zo kwam ik op het idee om het dakraam van VELUX te gebruiken als lijst voor mijn schilderij. Daarnaast heb ik nog twee losse sculpturen gemaakt, opgebouwd uit het restmateriaal van mijn maakproces. Ik heb hiervoor de restanten van het schildersdoek als een schort over mijn kleding gedragen, om verfvlekken te voorkomen. Dit materiaal heb ik naderhand verkreukeld en samengevouwen tot een sculptuur. Het feit dat VELUX, net als ik, probeert hun impact op het milieu te verkleinen, was voor mij een belangrijke reden om deel te nemen aan deze residentie.

Waar komt je fascinatie met natuurlijke elementen, zoals wolken, vandaan?

Tijdens de pandemie was er nogal weinig te doen. Ik heb daarom veel door de natuur gelopen, maar ook een groot deel van de tijd gewoon in mijn studio gezeten, waar ik aan nieuwe stukken werkte en uit mijn ramen staarde naar de wolken. Hierdoor werd ik me een stuk bewuster van mijn omgeving. Tegelijkertijd kwam ik erachter dat ik astma heb. Zo werd frisse lucht ook ineens een stuk belangrijker voor me. Aan de ene kant natuurlijk vanwege de pandemie en de besmettelijkheid van het virus, maar ook omdat ik dankzij frisse lucht een stuk minder hoef te hoesten. 

Logischerwijs zette dit me aan het denken over vervuiling en milieubewustzijn, en begon ik me te verdiepen in wolken. Als je het gevoel van lucht wil verbeelden in een schilderij, zijn wolken namelijk de meest visuele manier om dat te doen. Zo leerde ik meer over wolkenformaties en wat hiermee in de toekomst kan gebeuren. Als we de aarde blijven vervuilen zoals we dat nu doen, bestaat er een kans dat losse wolken uiteindelijk volledig verdwijnen en de lucht in een constant, gigantisch wolkendek gehuld blijft.

Je werkt zowel in Oslo als in Londen. In hoeverre beïnvloedt je omgeving je creatieve proces?

Grote steden zoals Londen brengen een bepaalde levensstijl met zich mee – met name in de tijd voorafgaand aan de pandemie. Het leven is er wat afstandelijker, wat misschien verklaart waarom het werk dat ik maak zo verbleekt is, alsof er een sluier tussen de kijker en de inhoud van het schilderij hangt. Niet dat ik daadwerkelijk een laag aanbreng op het schilderij – het is gewoon de manier waarop ik mijn kleuren meng – maar het doet wel aan als een soort barrière. Deze ‘sluier’ laat voor mijn gevoel zien hoe beschermend ik naar mezelf toe ben geworden sinds ik in een grote stad woon. Je moet hier nu eenmaal alert zijn, zeker als vrouw. 

Achteraf gezien was het een gezonde keuze om tijdens de pandemie terug te gaan naar Noorwegen. Oslo is relatief dunbevolkt vergeleken met andere grote wereldsteden, wat een van de redenen was waarom het me een goede plek leek om tijdens de pandemie te zijn. Toen ik verhuisde, merkte ik ook dat mijn werk veranderde. Het wordt nu langzaamaan wat kleurrijker en speelser, terwijl het voorheen een stuk stijver was. Ik begin de controle in mijn kunst wat meer los te laten, alsof het canvas scheurt en de kleur eruit druipt. Ik denk dat dit te maken heeft met het feit dat kleuren heel agressief, aanwezig en luid kunnen voelen wanneer je een drang naar controle hebt. Ik zou mezelf nog steeds geen kleurrijke kunstenaar noemen, maar het feit dat ik kleur nu begin toe te staan laat voor mij wel een grotere mate van openheid en minder behoefte aan controle zien. 

Hoe ziet je ideale werkplek eruit, als het aankomt op natuurlijk licht, lucht en je omgeving?

Als ik mijn droomstudio kon ontwerpen, zou ik zonder twijfel beginnen met een glazen plafond. Dit zou ik combineren met drie massieve muren, en een muur van glas. Ik zou graag meer natuurlijk licht willen, maar schilders hebben nu eenmaal altijd ruimte aan de muur nodig. 

Als ik ook in deze ruimte zou moeten wonen, zou ik waarschijnlijk zoveel mogelijk glas gebruiken. Dit glazen huis zou dan boven op een bergtop staan, op het platteland, met niemand in de wijde omtrek te bekennen. Aan de andere kant zou ik het ook niet erg vinden om boven op een gebouw in een stad te wonen. Zolang ik maar veel ramen heb, waardoor ik alles kan zien zonder zelf gezien te worden.

Merk je dat je minder creatief en productief bent zonder natuurlijk licht en frisse lucht?

Zeker, ik zou nooit in een studio kunnen werken waar het niet aanwezig is. Het mengen van mijn kleuren kan bijvoorbeeld alleen met voldoende daglicht. Maar het heeft ook met het mentale aspect te maken. Ik werk veel in mijn studio, dus zonder ramen zou ik soms maanden achtereen opgesloten zitten in een donkere box, zonder contact met de buitenwereld. Dat is simpelweg niet te doen. 

Ik heb veel geluk met mijn huidige studio’s. Die in Oslo staat midden in het centrum, vlak bij het station, maar bevindt zich in een soort verborgen tuin tussen allemaal oude gebouwen. Wanneer ik uit mijn raam kijk, zie ik een sereen en prachtig gebouw met een gigantische boom ervoor. Het voelt alsof je op het platteland bent, terwijl je eigenlijk midden in de stad zit. Mijn studio in Londen bevindt zich daarentegen een stuk buiten het centrum, maar is dan wel weer omringd door water en groen. In tegenstelling tot mijn studio in Oslo, kijk ik vanuit mijn studio in Londen uit op het stadscentrum, wat ook een fijn, uitgestrekt uitzicht is.

Welke boodschap probeer je in je werk over te brengen?

Op dit moment hoop ik vooral dat mijn kunst een bepaalde positiviteit en medeleven uitstraalt. De afgelopen twee jaar zijn voor iedereen zwaar geweest, dus ik zie niet in waarom ik een dialoog zou willen aangaan door tegen mensen te schreeuwen of ze te vervreemden. Ik probeer mijn kunst juist zo open en toegankelijk mogelijk te houden. Dat is het leuke aan kunst: de kijker weet dat het beeld mijn persoonlijke standpunt of perspectief verbeeldt. Het zegt in principe niets over overweldigende feiten of statistieken. Mijn kunst is niet gevaarlijk. Er wordt niet geruzied. Ik geef mensen simpelweg de kans om een object te benaderen, waarbij altijd nog de keuze bestaat om je gezicht af te wenden of weg te lopen.