De werken van de Noorse schilder en beeldhouwer Martine Poppe draaien vaak om natuurlijke elementen en vormen, zoals bladeren, planten en wolken. Zo brengt ze de kwetsbaarheid van ons klimaat op een open, heldere en lichte manier in beeld. Omdat ze veel werkt met thema’s zoals frisse lucht en natuurlijk licht, was ze voor woonmerk VELUX een logische naam om uit te nodigen voor een Artist Residency. Voor deze residentie vroeg VELUX verschillende kunstenaars naar hun visie op natuurlijk licht en dakramen, en hoe deze elementen een ruimte kunnen transformeren. Tijdens de residentie verwerkte Martine Poppe het dakvenster in een werk, en benadrukte ze meteen het belang van milieubewustzijn.

We spraken met haar over haar fascinatie voor wolken, de evolutie van haar artistieke stijl tijdens de pandemie en het belang van natuurlijk licht voor haar werk.

Kan je ons vertellen hoe het werk dat je voor VELUX hebt gemaakt tot stand is gekomen?

Als je in een grote stad woont, zie je niet veel natuur door je raam. Dat gebrek aan natuur rond je huis valt vooral op als je veel thuiswerkt, wat voor veel mensen de laatste twee jaar de realiteit was. Daardoor begon ik na te denken over de waarde van ramen. Ik keek naar mijn raam en vroeg me af wat ik eruit haal. Het was dus een logische stap om te schilderen wat je ziet als je door een raam kijkt. Als je bedenkt dat ik vaak wolken schilder, was dit een perfecte match. 

Een raam is op zichzelf natuurlijk al een heel mooi kader. Niet alleen voor een schilderij, maar ook als beeld op zich. Daarom heb ik het dakraam van VELUX gebruikt als omlijsting voor mijn schilderij. Daarnaast heb ik geprobeerd om geen restjes van mijn creatieve proces over te houden, dus heb ik ook twee beelden gemaakt. Tijdens het schilderen trok ik resten doek over mijn hoofd om mijn kleding te beschermen tegen vlekken. Dat materiaal heb ik daarna gekreukt en samengevouwen tot een sculpturaal object. Het feit dat VELUX zo’n milieuvriendelijk profiel heeft, was voor mij een belangrijke reden om deel te nemen aan deze residentie.

Van waar komt je fascinatie voor natuurlijke elementen, zoals de wolken?

Tijdens de pandemie was er heel weinig te beleven. Ik heb veel in de natuur gewandeld, maar ik heb vooral in mijn atelier gezeten, gewerkt en door mijn raam naar de wolken gestaard. Dat zette me aan het denken over mijn omgeving. In diezelfde periode ontdekte ik dat ik astma heb. Frisse lucht werd dus plots belangrijk voor me. Enerzijds vanwege de pandemie en de besmetting, maar ook omdat ik me echt bewust werd van schone lucht, zodat ik niet de hele tijd moest hoesten.

Daardoor begon ik na te denken over vervuiling en milieu en zo kwam ik uiteindelijk op het idee om onderzoek te doen naar wolken. Want simpel gezegd: als je de notie van lucht aan je schilderij wilt toevoegen, zijn wolken de meest zichtbare manier om dat te doen. Ik leerde over wolkenformaties, en over wat er in de toekomst met ze zou kunnen gebeuren. Ik las online dat ze uiteindelijk helemaal zouden kunnen verdwijnen, of veranderen in een continu wolkendek als de hoeveelheid vervuiling hetzelfde blijft.

Je werkt zowel vanuit Oslo als vanuit Londen. Hoe beïnvloedt je omgeving jouw manier van werken?

Grote steden zoals Londen nodigen uit tot een bepaalde manier van leven en een bepaalde reactie daarop, vooral vóór de pandemie dan. Die afstandelijke levensstijl zou kunnen verklaren waarom het werk dat ik maakte, en nog steeds maak, erg bleek is, bijna alsof er een sluier ligt tussen de toeschouwer en het beeld. Ik breng geen extra laag over het schilderij aan om dit effect te bereiken – het is gewoon de manier waarop ik mijn kleuren meng – maar het voelt wel als een soort barrière. Voor mij vertegenwoordigt deze sluier het feit dat ik een persoon ben die zichzelf erg is gaan beschermen doordat ik in een grote stad woon waar je vaak op jezelf moet letten, vooral als vrouw. 

Teruggaan naar Noorwegen tijdens de pandemie was een zeer goede keuze. Oslo is relatief dunbevolkt in vergelijking met andere grote steden in de wereld, en dat is een van de redenen waarom het me een goede plek leek tijdens de pandemie. Bij mijn verhuis van de ene stad naar de andere, merkte ik ook dat mijn werk veranderde. Het wordt langzamerhand kleurrijker en speelser, terwijl het voorheen vrij strak was. Ik begin de controle over mijn kunst meer los te laten, alsof het doek barst en de kleur eruit sijpelt. Als je de dingen om je heen onder controle wil houden, kunnen kleuren heel heftig zijn, heel imposant en luid. Ik ben nog steeds geen kleurrijk kunstenaar, maar voor mij duidt het kunnen toelaten van die kleuren op een grotere openheid en minder behoefte aan controle. 

Hoe ziet je ideale werkruimte eruit als je kijkt naar het belang van natuurlijk licht, lucht en de omgeving?

Als ik mijn ultieme studio zou mogen ontwerpen, zou ik zeker beginnen met een glazen plafond. Het is altijd al een grote droom geweest om een enorm glazen plafond te hebben. Ik zou dat combineren met drie massieve muren, en één muur die volledig van glas is. Ik zou graag meer licht hebben, maar ja, schilders hebben altijd meer muurruimte nodig. 

Als ik er ook zou wonen, zou ik waarschijnlijk zoveel mogelijk glas hebben. Mijn hele huis zou op een verlaten bergtop staan, op het platteland. Hoewel ik het ook niet erg zou vinden om op de bovenste verdieping in een stad te wonen. Zolang ik maar veel ramen heb, zodat ik rond kan lopen en alles kan zien zonder zelf gezien te worden.

Heeft een gebrek aan natuurlijk licht en frisse lucht een negatieve invloed op je creativiteit en productiviteit?

Zeker, ik zou nooit zonder licht en lucht kunnen werken in een studio. Ik meng mijn kleuren altijd als er nog genoeg daglicht is. Maar het heeft zo mogelijk nog meer een impact op hoe ik me voel. Ik werk veel, dus als ik geen ramen zou hebben, zou ik maandenlang in een doos opgesloten zitten, zonder enig contact met de buitenwereld. Dat lijkt me niet leefbaar. 

Ik heb eigenlijk veel geluk met mijn studio. Mijn werkplek in Oslo ligt midden in het centrum, vlak naast het centraal station, maar in een verborgen tuin, tussen een verzameling superoude gebouwen. Het enige wat ik door mijn ramen zie is een vredig, rustig, mooi gebouw met een grote boom ernaast. Het lijkt alsof je op het platteland bent, terwijl je eigenlijk midden in de stad zit. Mijn studio in Londen ligt verder uit het centrum, omgeven door kanalen en een beetje groen. In tegenstelling tot mijn studio in Oslo is het uitzicht vanuit mijn raam eigenlijk het centrum van Londen, wat ook een mooi, weids landschap is.

Wat hoop je dat mensen uit je werk halen? 

Op dit moment wil ik dat mijn kunst een boodschap van medeleven en positiviteit uitdraagt. We hebben sinds het begin van de pandemie twee heel moeilijke jaren achter de rug, en ik zie geen reden om een dialoog te beginnen door tegen mensen te schreeuwen of mensen van me te vervreemden. Met mijn kunst wil ik dus iets doen dat open en toegankelijk is. Dat is het leuke aan kunst: als mensen ernaar kijken, weten ze dat het beeld representatief is voor mijn persoonlijke visie. Het hoeft niet per se feiten en statistieken te laten zien, want die kunnen nogal overweldigend zijn. Kunst is geen gevaarlijke ruimte. Er is niemand die ruzie maakt. Het is gewoon een persoon die een ontmoeting heeft met een object en die ervoor kan kiezen om ernaar te kijken of ervan weg te lopen.